Poeta, publicysta, pamiętnikarz, senator Królestwa Polskiego, klasycysta, krytyk romantyzmu
Urodził się 31 grudnia 1771 roku w Gałęzowie na Lubelszczyźnie. Odebrał staranne wykształcenie prawnicze – początkowo w Lublinie (1780–1781 i 1784–1787), a następnie w austriackiej szkole w Zamościu (1781–1784). W latach 1787–1792 odbywał praktykę adwokacką w palestrze lubelskiej. W tym czasie związał się z kręgiem luminarzy epoki – Ludwikiem Osińskim i Alojzym Felińskim.
W 1794 roku, podczas insurekcji kościuszkowskiej, był sekretarzem Lubelskiej Komisji Porządkowej. Po III rozbiorze Polski osiadł w Piotrowicach. Karierę administracyjną kontynuował w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim: był m.in. referendarzem stanu (1810), sekretarzem Rady Generalnej Konfederacji Królestwa Polskiego (1812), dyrektorem administracji krajowej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (1821), a w 1829 roku otrzymał tytuł senatora-kasztelana. Zasiadał także w Radzie Stanu Królestwa Polskiego (1830) i uczestniczył w pracach Komisji Najwyższej Egzaminacyjnej oraz Komisji Emerytalnej.
W 1831 roku podpisał akt detronizacji Mikołaja I, lecz w wyniku sprzeciwu wobec powstania listopadowego został potępiony przez sejm powstańczy i czasowo opuścił Warszawę. Wrócił jesienią tego samego roku i po kapitulacji powstania osiadł na stałe w Piotrowicach. Został odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy.
Kajetan Koźmian był jedną z najważniejszych postaci klasycyzmu polskiego. Autor poematów „Ziemiaństwo polskie” (1839) oraz „Stefan Czarniecki” (1847), ody i liryki zebrano pośmiertnie w tomie „Różne wiersze” (1881), a teksty prozatorskie – w zbiorze „Pisma prozą” (1888). Jako krytyk literacki i teatralny kierował się rygorystycznymi zasadami klasycznymi, zdecydowanie przeciwstawiając się romantyzmowi, zwłaszcza twórczości Adama Mickiewicza, którego obarczał winą za polityczne klęski Polski.
Był członkiem warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz współtwórcą i liderem Towarzystwa Iksów (1815–1819). Uczestniczył w literackich obiadach u Wincentego Krasińskiego. Miał bliskie relacje z takimi osobistościami, jak Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz, Fryderyk Chopin, Cyprian Kamil Norwid i Zygmunt Krasiński. W wolnomularstwie działał w loży Świątynia Izis.
Zmarł 7 marca 1856 roku w Piotrowicach. Spoczął na cmentarzu parafialnym w Bychawce.