archeolog, przyrodnik, ekonomista, pisarz
Urodził się 2 czerwca 1858 roku w Lublinie. Edukację rozpoczął w gimnazjach państwowych w Lublinie i Warszawie, a świadectwo dojrzałości uzyskał w Lubelskim Gimnazjum Gubernialnym. Studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Warszawskim, jednak największe znaczenie miała dla niego samodzielna praca badawcza, którą prowadził przez całe życie – w dziedzinach takich jak archeologia, etnografia, socjologia, ekonomia i filozofia kultury.
Z wykształcenia był przyrodnikiem – jego pierwsze prace dotyczyły entomologii, m.in. Neuroptera Polonica oraz Słownik nazwisk zoologicznych polskich. Z czasem jego zainteresowania przesunęły się w stronę archeologii i socjologii. Uważany jest za jednego z pionierów archeologii prehistorycznej w Polsce – stworzył pierwszy „dekalog archeologa”, promował nowoczesne podejście do ochrony zabytków i teorii kultury. W 1908 roku ze swoich zbiorów utworzył pierwsze w Polsce Muzeum Przedhistoryczne w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.
W 1899 założył prestiżowy rocznik naukowy Światowit, poświęcony archeologii słowiańskiej i prehistorii. Po I wojnie światowej objął katedrę archeologii prehistorycznej na Uniwersytecie Warszawskim i został prezesem Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych.
Jego dorobek naukowy to m.in. czterotomowa Nauka o cywilizacji (1908–1923), Kapitał (1914), a także publicystyka w „Gazecie Polskiej”, „Wszechświecie” i „Wędrowcu”. Był również autorem powieści przyrodniczo-fantastycznych dla młodzieży, takich jak Doktor Muchołapski (1890) czy W otchłaniach czasu (1896).
Był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Międzynarodowego Instytutu Socjologii, komisji antropologicznej PAU i wielu innych organizacji naukowych. Reprezentował poglądy liberalne i ewolucjonistyczne – był zwolennikiem darwinizmu społecznego, który łączył z ideami wolnorynkowymi.
Zmarł 14 listopada 1922 roku w Warszawie. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim. Jego życie i działalność naukowa pozostają trwałym śladem wkładu Lublina w rozwój nowoczesnych nauk społecznych i przyrodniczych w Polsce.