Czarno-biała fotografia portretowa Andrzeja Struga, pisarza i polityka, w klasycznej konwencji pocztówkowej. Mężczyzna ukazany z profilu – patrzy w prawo. Ma gęste, siwe włosy starannie uczesane do tyłu oraz starannie przycięty wąs. Ubrany jest w elegancki garnitur i muszkę. Tło neutralne, owalna ramka podkreśla oficjalny charakter zdjęcia. Styl i forma sugerują, że pochodzi z początku XX wieku.

Gałecki Tadeusz – Andrzej Strug (1871–1937)

Prozaik, publicysta, działacz niepodległościowy i socjalistyczny

Urodzony 28 listopada 1871 roku w Lublinie, w rodzinie właściciela sklepu kolonialnego. Absolwent lubelskiego gimnazjum, które ukończył w 1893 roku. Od młodości zaangażowany w działalność niepodległościową i socjalistyczną. Członek Polskiej Partii Socjalistycznej i Koła Oświaty Ludowej. W 1895 roku aresztowany i osadzony w Cytadeli Warszawskiej za działalność konspiracyjną. Skazany na zesłanie do guberni archangielskiej, gdzie przebywał do 1900 roku.

Po powrocie do kraju kontynuował działalność rewolucyjną. Brał udział w rewolucji 1905 roku, działał w Wydziale Chłopskim PPS i redagował „Gazetę Ludową”. Po kolejnym aresztowaniu w 1907 roku udał się na emigrację do Paryża, gdzie przystąpił do PPS–Frakcji Rewolucyjnej. W 1910 roku współtworzył list otwarty w sprawie pochówku Juliusza Słowackiego na Wawelu. Po powrocie do Polski zaangażował się w działalność Związku Strzeleckiego i Legionów Polskich. Uczestniczył również w pracach Polskiej Organizacji Wojskowej.

W listopadzie 1918 roku został mianowany wiceministrem propagandy w rządzie ludowym Ignacego Daszyńskiego. W niepodległej Polsce reprezentował lewicowe skrzydło PPS, zasiadał w Senacie RP, działał w Lidze Obrony Praw Człowieka i Obywatela, a także w lożach masońskich – był m.in. Wielkim Mistrzem Wielkiej Loży Narodowej Polskiej. Współtwórca i prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Jako pisarz i publicysta, tworzący pod pseudonimem Andrzej Strug, był jednym z najwyrazistszych głosów literackiej lewicy. Jego twórczość, inspirowana osobistym doświadczeniem rewolucjonisty i legionisty, dotykała tematów moralnych i psychologicznych walki o wolność, niesprawiedliwości społecznej oraz krytyki kapitalizmu i wojny. Był autorem powieści takich jak Ludzie podziemni, Dzieje jednego pocisku, Mogiła nieznanego żołnierza, Pieniądz, Żółty krzyż, a także satyrycznego Zakopanoptikonu.

Współtworzył scenariusze do ekranizacji Pana Tadeusza oraz Przedwiośnia. Uhonorowany m.in. Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych. Odmówił przyjęcia członkostwa Polskiej Akademii Literatury, protestując przeciwko represjom politycznym.

Zmarł 9 grudnia 1937 roku w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Pozostał w pamięci jako wybitny intelektualista, moralny autorytet i oddany sprawie niepodległości oraz sprawiedliwości społecznej.

Znani Absolwenci