Filozof, publicysta, pisarz, myśliciel epoki Młodej Polski
Urodził się 28 czerwca 1878 roku we wsi Maziarnia koło Wojsławic, w rodzinie zubożałej szlachty. Edukację rozpoczął w Niemirowie, a następnie uczęszczał do Gimnazjum Męskiego w Lublinie (LGM), gdzie kształtowały się jego pierwsze zainteresowania ideowe i literackie. W 1896 r. podjął studia przyrodnicze na Uniwersytecie Warszawskim, z którego został relegowany za udział w proteście przeciw upamiętnieniu rosyjskiego zaborcy.
Od młodości związany był z ideami socjalistycznymi, jednak nie przynależał do żadnej partii politycznej. Zamiast tego prowadził intensywną działalność pisarską i publicystyczną, w której stanowczo krytykował konformizm, konserwatyzm i szlachecki etos w polskiej kulturze. Był bezlitosnym krytykiem m.in. literackiego stylu Henryka Sienkiewicza, uważając jego twórczość za oderwaną od rzeczywistości społecznej i historycznej. Brzozowski postrzegał literaturę jako narzędzie formowania postawy obywatelskiej i moralnej, stąd też jego twórczość nacechowana była głębokim zaangażowaniem intelektualnym i społecznym.
Filozoficznie inspirował się Marksem, Nietzschem, Kantem i Sorelem, tworząc oryginalną koncepcję „filozofii pracy” – idei, według której to właśnie poprzez pracę człowiek poznaje i przekształca świat, a także samego siebie. Bliska była mu także myśl Cypriana Norwida, którego uważał za niedocenionego twórcę i duchowego prekursora etosu pracy. Brzozowski był jednocześnie jednym z najostrzejszych polemistów swojej epoki i wywarł ogromny wpływ na intelektualistów okresu międzywojennego.
W 1905 roku, zmagając się z gruźlicą, wyjechał na leczenie do Włoch i Szwajcarii. W 1908 r. został oskarżony przez rosyjskiego rewolucjonistę Władimira Burcewa o współpracę z carską Ochraną. Pomimo braku dowodów i obrony przez wielu wybitnych intelektualistów (m.in. Karola Irzykowskiego, Ostapa Ortwina, Wacława Nałkowskiego), sąd obywatelski nie wydał oczyszczającego wyroku, co trwale nadszarpnęło jego reputację.
Jego najważniejsze dzieła to: Legenda Młodej Polski (1909), Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej (1910) oraz powieść Płomienie, uznawana za pierwszą polską powieść intelektualną.
W ostatnich miesiącach życia, przebywając we Florencji, Brzozowski nawrócił się na katolicyzm, dostrzegając w nauce Kościoła duchowy fundament cywilizacji. Zmarł 30 kwietnia 1911 roku we Florencji, gdzie został pochowany na cmentarzu Trespiano.
Jego myśl kontynuowali i rozwijali m.in. Czesław Miłosz, Karol Irzykowski, Andrzej Trzebiński oraz Stanisław Ignacy Witkiewicz. Do Brzozowskiego nawiązywał również Jan Paweł II.
