wybitny polityk i dyplomata XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, podsądek koronny, kasztelan czerski
oraz aktywny uczestnik życia publicznego i sejmowego
podsądek koronny i kasztelan czerski, był jednym z najznamienitszych absolwentów kolegium jezuickiego w Lublinie, które wówczas pełniło funkcję elitarnej placówki edukacyjnej przygotowującej młodzież szlachecką do służby publicznej i dworskiej. Jako polityk i dyplomata czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów odegrał istotną rolę w życiu publicznym XVII-wiecznej Polski, pełniąc szereg wysokich funkcji państwowych i uczestnicząc w ważnych wydarzeniach polityczno-wojskowych.
Maksymilian Ossoliński urodził się w grudniu 1588 r. w rodzinie szlacheckiej herbu Topór. Uczęszczał przez kilka lat do kolegium jezuickiego w Lublinie, jednej z najstarszych i najbardziej prestiżowych szkół w regionie, gdzie otrzymał gruntowne wykształcenie klasyczne. Około 1604 r., zgodnie z ówczesnym zwyczajem kształcenia młodzieży magnackiej, został wysłany na studia do uniwersytetu jezuickiego w Warzburgu. Przebywał tam do 1607 r., odbywając także podróże edukacyjne do Włoch i Niderlandów, co pogłębiło jego znajomość języków i obyczajów europejskich.
Po powrocie do kraju Maksymilian Ossoliński rozpoczął służbę w otoczeniu biskupa płockiego Marcina Szyszkowskiego, a następnie na dworze królewskim. W 1616 r. został wybrany deputatem na Trybunał Koronny. Od tego momentu jego kariera polityczna rozwijała się dynamicznie – był wielokrotnie posłem na sejm, uczestniczył w wyprawie chocimskiej (1621), a w latach 1626–1629 brał udział w wojnie ze Szwedami w Prusach. Pełnił kolejno funkcje: podkomorzego sandomierskiego (od 1633 r.), podsędka nadwornego (1636), a od 1648 r. wchodził w skład grona senatorów uczestniczących w konwokacjach przed elekcją Władysława IV i Jana Kazimierza.
W 1650 r. Maksymilian Ossoliński został mianowany kasztelanem czerskim. Jako podsędek koronny był sygnatariuszem aktów elekcji Jana Kazimierza z 1648 r., a także brał udział w jego koronacyjnym sejmie. Utrzymywał szerokie kontakty wśród magnaterii i duchowieństwa, odgrywając znaczącą rolę w polityce sejmowej. W życiu prywatnym posiadał liczną rodzinę, z której część potomków również osiągnęła wysokie pozycje społeczne i duchowne. Był też fundatorem klasztoru dominikanów w Klimontowie i hojnie go uposażył.
Zamieszkał na stałe w Zagórsku k. Mielca, a wiele czasu spędzał w Warszawie z racji pełnionych obowiązków. Zmarł prawdopodobnie na początku stycznia 1655 r., a pochowany został w Limontowie.
Bibliografia
- Polski Słownik Biograficzny, t. 24, Warszawa–Kraków: PAN, 1979.
- Baranowski, Bohdan. Szkoły jezuickie w Polsce w XVII wieku, Warszawa: PWN, 1962.
- Kłoczowski, Jerzy. Dzieje Lublina, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1975.
- Litak, Stanisław. Szkolnictwo Lubelszczyzny w dobie staropolskiej, Lublin: TN KUL, 1990.