prawnik, działacz niepodległościowy, zesłaniec
Prawnik, działacz niepodległościowy i zesłaniec, Józef Gałecki zapisał się w historii Lublina jako człowiek o silnym poczuciu obowiązku obywatelskiego i nieugiętej postawie wobec carskiego reżimu. Jego życie, naznaczone represjami i zesłaniem, stanowi przykład poświęcenia dla idei wolności i pracy społecznej.
Urodził się 11 marca 1825 r. w Lublinie. Edukację rozpoczął w lubelskim Gimnazjum Gubernialnym, które ukończył w pierwszej połowie lat 40. XIX wieku. Szkoła ta, choć poddana rusyfikacji, kształciła ówczesną młodzież w duchu klasycznym i obywatelskim, stanowiąc ważny ośrodek intelektualny regionu. Po ukończeniu gimnazjum Gałecki kontynuował naukę na Kursach Prawnych w Warszawie, a następnie odbył aplikację w lubelskim Trybunale Cywilnym.
W 1844 r. został aresztowany pod zarzutem działalności niepodległościowej, choć winy mu nie udowodniono. Mimo to kontynuował zaangażowanie w konspirację związaną z Centralizacją Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. W 1848 r. pełnił funkcję naczelnika powiatu lubelskiego, odpowiadając m.in. za zbieranie funduszy na cele organizacyjne. Ponownie aresztowany w 1851 r., został osadzony w twierdzy w Bobrujsku i skazany na sześć lat ciężkich robót w Jekatierińsku pod Tarą. Po skróceniu kary w 1855 r. carat nakazał jego osiedlenie w Orusku na Syberii, gdzie spędził kilka lat, wychowując synów zesłanych tam polskich przemysłowców i działając jako opiekun społeczności emigracyjnej.
Na skutek zabiegów rodziny oraz amnestii uzyskał pozwolenie na powrót do kraju i w 1860 r. osiedlił się ponownie w Lublinie. W kolejnych dekadach aktywnie uczestniczył w życiu społecznym miasta. Był współzałożycielem Kasy Przemysłowców, Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Teatru Lubelskiego. Jego działalność koncentrowała się na wzmacnianiu lokalnej samopomocy oraz rozwijaniu instytucji kultury.
Zmarł 14 lipca 1900 r. w rodzinnym Lublinie. Pozostawił po sobie pamięć jako przykład niezłomnego patrioty, którego biografia splatała się z losami wielu innych działaczy walczących o wolność i dobro wspólne w trudnych czasach zaborów.
Bibliografia
- Kronika I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie, tom 1: XIX wiek, s. 53.
- Henryk Łopaciński, Z dziejów Lublina w XIX wieku, Lublin: Towarzystwo Lubelskie, 1937.
- „Dziennik Lubelski”, nr 161 z 15 lipca 1900 r., nekrolog Józefa Gałeckiego.
