zoolog, profesor Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach, pionier polskiej ichtiologii stosowanej
Aleksander Karpiński urodził się 28 maja 1836 roku w Bychawie koło Lublina w rodzinie ziemiańskiej, jako syn Leona i Katarzyny z Bełdowskich. W 1854 roku ukończył Gimnazjum Gubernialne w Lublinie, po czym rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu św. Włodzimierza w Kijowie, które kontynuował następnie na Wydziale Przyrodniczym. W 1862 roku uzyskał stopień kandydata nauk przyrodniczych, a w 1866 – magistra zoologii, na podstawie pracy dotyczącej budowy czaszek ryb karpiowatych.
Po studiach Karpiński rozpoczął pracę pedagogiczną w Warszawie – najpierw jako nauczyciel przyrody w progimnazjum, następnie jako wykładowca zoologii i anatomii porównawczej w warszawskiej Szkole Weterynaryjnej (1868–1869). W 1869 roku został powołany na stanowisko docenta w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach (Nowej Aleksandrii), a już w 1870 roku otrzymał tytuł profesora. W Instytucie prowadził wykłady z zoologii, entomologii stosowanej, anatomii i fizjologii zwierząt, a także pszczelarstwa, rybactwa i jedwabnictwa. W ostatnich latach życia pełnił funkcję sekretarza Rady Instytutu.
Był autorem ważnych prac naukowych z dziedziny ichtiologii i entomologii, m.in. „O sztucznym rozmnażaniu ryb” (1874), „Zasady gospodarstwa stawowego” (1876) oraz „Owady szkodliwe w gospodarstwie wiejskim, leśnym i domowym” (1877). Karpiński należał do grona pionierów racjonalnego rybactwa w Królestwie Polskim i popularyzatorów wiedzy o hodowli ryb i zwalczaniu szkodników.
Cieszył się dużym autorytetem w środowisku naukowym i społecznym. Wspierał finansowo młodzież studencką, opiekował się także szpitalem w Puławach. Był cenionym dydaktykiem i badaczem o szerokich zainteresowaniach przyrodniczych.
Zmarł 9 czerwca 1887 roku w Warszawie. Jego działalność naukowa i pedagogiczna przyczyniła się do rozwoju przyrodoznawstwa stosowanego na ziemiach polskich.
