malarz, grafik, pedagog
Malarz, grafik, pedagog i jeden z pionierów polskiej historii grafiki, był wybitnym przedstawicielem środowiska artystycznego Królestwa Polskiego pierwszej połowy XIX wieku. Jego twórczość, działalność naukowa i dydaktyczna odegrały istotną rolę w kształtowaniu krajowego środowiska artystycznego oraz rozwoju grafiki jako samodzielnej dziedziny sztuki.
Urodził się 20 listopada 1794 r. w Puławach. Wczesne lata edukacji spędził w Kazimierzu Dolnym, a następnie uczęszczał do Szkoły Wojewódzkiej w Lublinie. Kształcenie artystyczne rozpoczął pod kierunkiem znanego malarza Józefa Richtera. W 1816 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę jako kancelista w Komisji Sprawiedliwości. W 1818 r. zatrudniony został jako kustosz zbiorów graficznych Biblioteki Publicznej w Warszawie, obejmujących m.in. dzieła odziedziczone po królu Stanisławie Auguście Poniatowskim.
W tym samym roku wyjechał do Wiednia, gdzie studiował techniki graficzne pod kierunkiem Adama von Bartscha w Cesarskim Gabinecie Rycin. Po powrocie do kraju rozpoczął intensywną pracę porządkową i konserwatorską w warszawskich zbiorach graficznych, wprowadzając nowe metody katalogowania i powiększania zasobów. W trakcie licznych podróży odwiedził m.in. Drezno i Berlin, a w 1822 r. opublikował pionierską na gruncie polskim Monografię Gabinetu Rycin, pierwsze opracowanie tego typu w Europie Środkowo-Wschodniej.
Po upadku powstania listopadowego został w 1834 r. pozbawiony stanowiska w Bibliotece Publicznej i przeniesiony do pracy redakcyjnej oraz dydaktycznej. Związał się z „Gazetą Literacką”, „Gazetą Lwowską” i „Tygodnikiem Petersburskim”, publikując artykuły o sztuce, recenzje i przekłady. Jako twórca był autorem licznych litografii i akwafort o tematyce patriotycznej i historycznej. Jego najważniejsze dzieło to seria „Monumenta Regnum Poloniae Cracoviensis”, poświęcona zabytkom Krakowa.
Jan Piwarski był również cenionym nauczycielem rysunku. Wykładał w Szkole Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego w Warszawie, w Gimnazjum Wojewódzkim, a od 1844 r. także w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie pełnił funkcję profesora. Przez krótki czas był nauczycielem malarstwa plenerowego i wychowawcą nowego pokolenia polskich grafików i ilustratorów. Do jego najwybitniejszych uczniów należał Wojciech Gerson.
Jan Piwarski zmarł 17 grudnia 1859 r. w Warszawie.
Bibliografia
- Jakimowicz, Teresa. Jan Piwarski – pionier polskiej historii grafiki. Warszawa: PWN, 1975.
- Żmudziński, Jerzy. „Piwarski Jan.” Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI. Kraków: PAN, 1981.
- Rostworowski, Emanuel. Artyści i mecenasi epoki Królestwa Polskiego. Warszawa: Instytut Sztuki PAN,
