podpułkownik pilot, oblatywacz, legenda światowego lotnictwa
Janusz Żurakowski herbu Sas urodził się 12 września 1914 roku w Ryżawce (dzisiejsza Ukraina), w rodzinie o głębokich tradycjach patriotycznych i inteligenckich. Był bratem Bronisława Żurakowskiego – znanego konstruktora lotniczego. Naukę średnią rozpoczął w Lublinie – był uczniem Państwowego Gimnazjum im. Stanisława Staszica. Już w wieku 15 lat rozpoczął przygodę z lotnictwem, siadając za sterami samolotu.
W 1935 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Lotnictwa, a dwa lata później – jako jeden z najlepszych słuchaczy – Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (X promocja, 12. lokata). Po promocji przydzielony został do 161 Eskadry Myśliwskiej 6 Pułku Lotniczego we Lwowie, a następnie pełnił funkcję instruktora w Ułężu.
We wrześniu 1939 roku uczestniczył w kampanii obronnej, a po przedostaniu się do Francji, a następnie Wielkiej Brytanii, rozpoczął służbę w RAF. Był dowódcą 316 Dywizjonu Myśliwskiego „Warszawskiego”, a później zastępcą dowódcy skrzydła w bazie Northolt. Walczył w bitwie o Anglię oraz w misjach nad Niemcami. W 1943 roku otrzymał stopień kapitana, a w czasie wojny uzyskał 3 zestrzelenia pewne i 1 prawdopodobne. Został uhonorowany m.in. Orderem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.
W ostatnich latach wojny i tuż po niej pracował w Imperialnej Szkole Pilotów Doświadczalnych w Boscombe Down. Tam oblatywał dziesiątki nowych konstrukcji brytyjskich i amerykańskich myśliwców. Jego pokazy w Farnborough – zwłaszcza autorska figura akrobatyczna „Zurabatic Cartwheel” – przeszły do legendy światowego lotnictwa.
Od 1952 roku mieszkał w Kanadzie. Jako główny pilot doświadczalny w zakładach Avro Canada oblatywał samoloty CF-100 Canuck i CF-105 Arrow – uważany za najnowocześniejszy samolot myśliwski swoich czasów. 18 grudnia 1952 roku jako pierwszy lotnik w Kanadzie przekroczył barierę dźwięku. W 1959 roku rząd kanadyjski zrezygnował z programu Arrow – decyzja ta zakończyła wojskową karierę Żurakowskiego.
Na emeryturze prowadził ośrodek wypoczynkowy Kartuzy Lodge w Barry’s Bay, a także aktywnie uczestniczył w życiu Polonii kanadyjskiej. Zmarł 9 lutego 2004 roku w Barry’s Bay.
Odznaczenia m.in.:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 8488)
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1999)
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
- Medal Lotniczy
W Barry’s Bay znajduje się poświęcony mu park oraz pomnik z modelem samolotu CF-105 Arrow.
Pomimo iż CF-100 nie był samolotem naddźwiękowym, na maszynie w wersji Mk 4 szef pilotów oblatywaczy zakładów Avro Janusz Żurakowski 18 grudnia 1952 roku przekroczył barierę dźwięku w locie nurkowym
