gramatyk
Gramatyk, nauczyciel i badacz języka polskiego, Feliks Żochowski należał do grona wybitnych pedagogów XIX wieku, którzy łączyli działalność dydaktyczną z zaangażowaniem społecznym. Jego kariera naukowa i dydaktyczna, przerwana przez represje popowstaniowe, pokazuje losy wielu intelektualistów epoki porozbiorowej.
Urodził się 15 sierpnia 1802 r. w Żeleźnikach, w powiecie węgrowskim. W młodości przeniósł się do Lublina, gdzie rozpoczął naukę w prestiżowym Gimnazjum Wojewódzkim – kontynuatorze tradycji edukacyjnych Szkoły Wydziałowej. Placówka ta, funkcjonująca w okresie Królestwa Polskiego, odgrywała ważną rolę w przygotowaniu uczniów do studiów wyższych, oferując program klasyczny i języki obce.
Po ukończeniu gimnazjum Feliks Żochowski podjął studia na Wydziale Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w 1828 r. uzyskał stopień magistra. W ramach dodatkowego kształcenia uczęszczał również na kurs starożytności hebrajskiej. Pracę zawodową rozpoczął jako nauczyciel języka polskiego w warszawskiej Szkole Wydziałowej. Równolegle kontynuował studia matematyczne na Wydziale Filozofii UW, jednak przerwał je w związku z wybuchem powstania listopadowego.
Feliks Żochowski zaangażował się czynnie w działalność patriotyczną, służąc w artylerii Gwardii Narodowej. Po upadku powstania kontynuował pracę pedagogiczną w Szkole Rabinów w Warszawie, gdzie wykładał język polski. Jako osoba uznana przez władze rosyjskie za politycznie niepożądaną, został wkrótce przeniesiony do Gimnazjum Gubernialnego w Warszawie.
W 1842 r. został profesorem Instytutu Szlacheckiego w Warszawie, instytucji wychowującej młodzież arystokratyczną. Od 1859 r. pełnił funkcję etatowego nadzorcy Szkoły Powiatowej Filologicznej. W 1862 r. objął stanowisko dyrektora Gimnazjum w Radomiu, z którego odszedł na emeryturę w 1865 r.
Był autorem licznych prac poświęconych językowi polskiemu, z których część krążyła w odpisach wśród nauczycieli i uczniów, stanowiąc cenne źródło wiedzy o gramatyce języka ojczystego.
Feliks Żochowski zmarł 20 stycznia 1868 r. w Warszawie.
Bibliografia
– „Słownik biograficzny miasta Lublina”, red. T. Radzik, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1995.
– S. Konarski, Szkolnictwo Królestwa Polskiego w dobie konstytucyjnej (1815–1830), Warszawa: PWN, 1981.
– A. Kamińska, Filologia w służbie narodu. Nauczyciele języka polskiego w XIX w., Lublin: TN KUL, 2009.