Ikona - Mężczyzna

Trzpil Jan

nauczyciel matematyki, harcmistrz, ofiara niemieckiego terroru (1902 – 1942)

Urodził się 13 września 1902 roku w Mierżączce w powiecie garwolińskim. Studiował na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując dyplom nauczyciela matematyki i nauki obywatelskiej wydany przez Państwową Komisję Egzaminacyjną w Warszawie. Już jako młody człowiek w 1920 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Od 1932 roku pracował jako nauczyciel w gimnazjach w Kozienicach i w Lublinie. W 1937 roku rozpoczął pracę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Staszica w Lublinie, gdzie uczył matematyki. Równocześnie był aktywnym i niezwykle zaangażowanym działaczem harcerskim – harcmistrzem Związku Harcerstwa Polskiego, pełniąc wiele odpowiedzialnych funkcji wychowawczych i organizacyjnych. W latach 1925–1932 był członkiem Głównej Kwatery ZHP – m.in. jako przyboczny Naczelnika, kierownik Wydziału Ogólnego, Zagranicznego i Drużyn Polskich za Granicą. Po powrocie do kraju działał w strukturach harcerskich na terenie Radomia i Lublina – był instruktorem, kierownikiem wydziałów specjalnościowych, członkiem Komendy Hufca i Komendy Chorągwi. W latach 1937–1939 pełnił funkcję zastępcy komendanta Chorągwi Lubelskiej ZHP, a w latach 1938–1940 był członkiem Głównej Kwatery ZHP. W 1939 roku został szefem Harcerskiej Służby Łączności w strukturach obrony Lublina. Po wybuchu wojny, zmuszony do przerwania pracy pedagogicznej, zatrudnił się poza zawodem w Klikawie koło Puław. Mimo trudnych warunków okupacyjnych prowadził szkolenia instruktorów harcerskiego podziemia oraz przygotowywał materiały do konspiracyjnego pisma. Został aresztowany 5 marca 1942 roku przez Gestapo w Klikawie i osadzony na Zamku Lubelskim. Od 19 kwietnia do 11 czerwca przebywał w więziennym szpitalu, a 21 czerwca 1942 roku został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Tam został zamordowany 8 listopada 1942 roku. Jan Trzpil pozostaje w pamięci jako nauczyciel z powołania, oddany wychowawca i wzór patriotycznej służby. Jego postać symbolizuje tragiczne losy nauczycieli II Rzeczypospolitej, którzy zginęli w czasie okupacji niemieckiej, wierni swojej misji do końca.